সৌম্যদ্বীপ দত্তৰ ‘উদ্ভাসিত মায়াবন’

সৌম্যদ্বীপ দত্তৰ আদৰ্শ পুৰুষ বুদ্ধদেৱ। এই কথা গ্রন্থখনি পঢ়ি মই নিশ্চিত হ‘লো। এটি সাক্ষাৎকাৰত তেওঁ কৈছিল— “মোৰ প্ৰকৃতি সংৰক্ষণৰ চেতনা বুদ্ধ চেতনাৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত, ভাৰতীয় সংৰক্ষণ ধাৰাৰ দ্বাৰা সংপৃক্ত।”

ভাৰতীয় পুৰাণ শাস্ত্ৰত পাওঁ তাহানিৰ ঋষিমুণিসকলে নগৰীয়া কোলাহলৰ পৰা আঁতৰি নিবিৰ ঘন অৰণ্যকে তপস্যাৰ স্থান হিচাপে নিৰ্বাচন কৰি তাতে বাস কৰিছিল। অৰণ্যৰ জীৱকুলৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ আছিল দয়া। কন্বমুণিয়ে সেয়েহে সসৈন্যে চিকাৰ কৰিবলৈ অহা চন্দ্ৰবংশী ৰজা দুষ্মন্তক বন্যপ্রাণী হত্যা কৰি আশ্ৰমৰ শান্তি ভঙ্গ নকৰিবলৈ নির্দেশ দি বাধা প্রদান কৰিছিল।

২৬(ছাব্বিশ) টা অধ্যায়ৰ ৬৬৭ পৃষ্ঠাৰ গ্ৰন্থখনে ইটো অধ্যায়ৰ লগত সিটো অধ্যায়ৰ ধাৰাবাহিকতা ৰক্ষা কৰি কাহিনীভাগ সাৱলীলভাৱে আগুৱাই নিছে যাৰবাবে মইও পাঠক হিচাপে তেওঁ বৰ্ণনা কৰা চিত্ৰকল্প আৰু ঘটনাবোৰ মানস চকুৰে দেখি তেওঁৰ পিছে পিছে মন্ত্রমুগ্ধ হৈ গৈ আছো। মইও গৈ প্ৰৱেশ কৰিছো অৰুণাচলৰ নিছিসকলৰ গাঁও জুলি বস্তিত। জুইৰ উম লৈছোঁ “জোগেম তানাৰ জুইশালত।” লেখকৰ লগতে জোগেম তানাৰ পত্নী পোংনি বায়ে ৰন্ধা কচুগুটিৰ আঞ্জাখনৰ জুতি যেন মইও লৈছোঁ।

অৰুণাচলৰ বাসিন্দা (নিছি) সকলৰ মনত অপদেৱতাৰ প্ৰভাৱৰ বিষয়ে লেখকে এটি সুন্দৰ কাহিনী গ্ৰন্থখনত দিছে। অপদেৱতাটো বাঘৰ ৰূপ লৈ ঘূৰি ফুৰে আৰু সি সন্ত্ৰাসৰ সৃষ্টি কৰে। এয়ে বাসিন্দাসকলৰ দৃঢ় বিশ্বাস। তাত বাস কৰা ওজা (বেজ) জনেই তেওঁলোকৰ একমাত্র ত্রাণকর্তা। তেওঁ যি নির্দেশ দিয়ে তাকেই তেওঁলোকে মানি লয়। সেই বাঘৰূপ ধৰা দেৱতাটো আচলতে কি তাৰো ৰহস্য ভেদ কৰিলে লেখকে।

দোগেম তানাৰ ল‘ৰা হাৰে তানাই ‘আহ, আহ‘ বুলি মাতোতে অৰণ্যৰ পৰা ওলাই আহি হাৰে তানাৰ হাত চেলেকি নিমখ খোৱা মেঠোন পাঁচটাৰ মনোৰম বৰ্ণনাইও পঢ়ুৱৈক মুগ্ধ কৰিব। পূজা–পাতলত বিশ্বাসী নিছি জনগোষ্ঠীসকলে পাক্কে নদীক পূজা দিয়ে তেওঁৰ সংহাৰ ৰূপৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাবলৈ, সেই কথাও বৰ্ণনা কৰিছে লেখকে।