গোৱালপাৰাৰ প্ৰস্তাৱিত পঞ্চৰত্ন অভয়াৰণ্য প্ৰাচীন ভাৰতৰ সংৰক্ষণ পৰম্পৰাৰ নিদৰ্শন

        যিহেতু সনাতন ভাৰতীয় বৌদ্ধ সংস্কৃতি হত্যা বিৰোধী সংস্কৃতিৰ পৰিধিত আছিল, যাৰ মূল দৰ্শন আছিল — ‘অহিংসা পৰম ধৰ্ম৷’ তেনেকুৱা ধৰ্ম সংস্কৃতিৰ বাতাবৰণত গোৱালপাৰা অঞ্চলৰ বন্যপ্ৰাণীবোৰ যুগ যুগ ধৰি সুৰক্ষিত তথা সংৰক্ষিত আছিল৷ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩২১–ৰ পৰা গোৱালপাৰা অঞ্চলত প্ৰবল ৰূপত ভাৰতীয় বৌদ্ধ সংস্কৃতিৰ প্ৰভাৱত, এই অঞ্চলৰ শাল গছৰ অৰণ্য সাধাৰণ ধৰ্মপ্ৰাণ মানুহৰ দ্বাৰা সুৰক্ষিত আছিল৷ অৰ্থাৎ গোৱালপাৰা অঞ্চলৰ শাল অৰণ্যসমূহ সংৰক্ষিত আছিল ভাৰতীয় সনাতন বৌদ্ধ চেতনাৰ পৰিধিত৷ বহুতৰ মনত প্ৰশ্নৰ উদয় হ’ব পাৰে যে — শাল অৰণ্যৰ সংৰক্ষণৰ লগত বৌদ্ধ সংস্কৃতিৰ সম্পৰ্ক ক’ত? প্ৰাচীন কালৰে পৰা ভাৰতীয় সনাতন বৌদ্ধ পৰম্পৰাৰ লোকসকলে শাল অৰণ্যক পবিত্ৰ অৰণ্য বুলি গণ্য কৰিছিল, শাল গছ কটাৰ পৰা বিৰত আছিল৷ তাৰ মূল কাৰণ মহাপুৰুষ গৌতম বুদ্ধৰ [সিদ্ধাৰ্থৰ] জন্ম হৈছিল শাল গছৰ তলত আৰু তেওঁৰ পৰিনিৰ্বাণো হৈছিল শাল গছৰ তলত৷ সেয়েহে শাল গছৰ অৰণ্য সংৰক্ষিত আছিল ধৰ্মভাৱাপন্ন মানুহৰ সামাজিক নিয়মৰ বন্ধনত৷ অবিভক্ত গোৱালপাৰা অঞ্চলৰ সকলো শাল অৰণ্যৰ মাজত আজিও ধৰ্মৰ স্থানবোৰ, বিভিন্ন ৰূপত বিৰাজ কৰি আছে৷ বহু স্থানত আধুনিক সময়ে শাল অৰণ্য অপসাৰিত হ’লেও মন্দিৰ, থান আৰু স্তুপবোৰ আজিও আমি প্ৰত্যক্ষ কৰোঁ৷ মূলত প্ৰাচীন ভাৰতৰ সনাতনী পৰম্পৰাৰ মাজেৰে আমাৰ গোৱালপাৰাৰ অৰণ্য, বন্যপ্ৰাণী আৰু প্ৰাকৃতিক পানীৰ উৎসবোৰ সংৰক্ষিত আছিল৷ আমাৰ ভাৰতীয় সংস্কৃতিত হাতী অত্যন্ত পবিত্ৰ এটা বন্যপ্ৰাণী৷ ভাৰতৰ সকলো প্ৰাচীন মন্দিৰত আমি শিলৰ হাতীৰ মূৰ্তি দেখিবলৈ পাওঁ৷ ভাৰতীয়সকলে হাতীক গণেশ ৰূপত দেৱতা জ্ঞানেৰে পূজা কৰে, বিশ্বকৰ্মা দেৱতাৰ লগত ভাৰতীয়সকলে হাতীক পূজা কৰে৷ হাতীৰ লগত ভাৰতৰ বৌদ্ধসকলৰ শ্ৰদ্ধা আৰু পবিত্ৰতা একাকাৰ হৈ আছে৷ হাতী সনাতন পৰম্পৰাৰ লোকসকলৰ দ্বাৰা সদায় সংৰক্ষিত আছিল৷ সিদ্ধাৰ্থৰ [গৌতমৰ] জন্মৰ পূৰ্বে, মাতা মায়াদেৱীয়ে সপোন দেখিছিল যে এটা বগা হাতী তেওঁৰ গৰ্ভত আহি প্ৰৱেশ কৰিলে; তাৰ পিছতেই গৌতমৰ জন্ম আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত গৌতমে বুদ্ধ হৈছিল৷ সেইবাবে হাতী বৌদ্ধসকলৰ বাবে অত্যন্ত পবিত্ৰ, প্ৰাচীন কালত বৌদ্ধসকলে হাতীকেই বুদ্ধৰ প্ৰতীক ৰূপত পূজা কৰিছিল৷ সেয়েহে গোৱালপাৰাৰ শাল অৰণ্যত বনৰীয়া হাতীবোৰ যুগ যুগ ধৰি সংৰক্ষিত আছিল৷ বনৰীয়া হাতীবোৰৰ সামাজিক পৰম্পৰাৰ এনেধৰণৰ যে — বনৰীয়া হাতীবোৰে য’তে ত’তে সন্তান প্ৰসৱ নকৰে৷ বনৰীয়া হাতীবোৰৰ সন্তান প্ৰসৱৰ নিৰ্দিষ্ট কিছুমান অৰণ্য অঞ্চল পৰম্পৰাগতভাবে, প্ৰজন্মৰ পিছত প্ৰজন্ম ধৰি নিৰ্দিষ্ট কৰা আছে৷ আমাৰ গোৱালপাৰাৰ পঞ্চৰত্ন অৰণ্য তেনেকুৱা এটা পৰম্পৰাগত হাতীৰ প্ৰসূতিগাৰ৷ সেইবাবেই এই অৰণ্য প্ৰাচীন কালৰে পৰা ভাৰতীয় সকলৰ পবিত্ৰ অৰণ্য বুলি বিবেচিত হৈছিল৷ সেইবাবেই আমাৰ পূৰ্বপুৰুষসকলে এই অৰণ্যক পঞ্চৰত্ন নামেৰে সংৰক্ষিত কৰিছিল, এই পঞ্চৰত্ন অৰণ্যক পবিত্ৰ অৰণ্য ৰূপে গণ্য কৰিছিল৷ যুগ যুগ ধৰি ভাৰতীয় স্থানীয় লোকসকলে এই অৰণ্যত মানুহৰ বসতি বা গাঁও গঢ়ি তোলা নাই, কাৰণ এই পঞ্চৰত্ন অৰণ্য হ’ল বনৰীয়া হাতীবোৰৰ সন্তান প্ৰসৱৰ স্থান৷ এক পবিত্ৰ অৰণ্য৷